Dokuz aýyň içinde Ysraýyl-Palestina ýaraşygy maksat edinilýär

Birleşen Ştatlaryň Döwlet sekretary Jon Kerri (ortada), Ysraýylyň adalat ministri Tzipi Liwni (sagda) we Palestinanyň Baş araçysy Saib Erekat el berişýär. (Fotosuratyň eýeçiligi: ABŞ-nyň Döwlet departamenti)

Taraplary myhman alan Birleşen Ştatlaryň Döwlet sekretary Jon Kerri üç ýyldan soň şol bir stolda täzeden duşuşýan Palestinanyň we Ysraýylyň wekilleri üçin, dokuz aýyň içinde täzeden ylalaşyga gelmegi baş maksat edip goýdy. Iki güne çeken duşuşyklardan soň, gepleşikleriň düzüminiň we ugrunyň kesgitlenmegi üçin, taraplaryň iki hepdäniň dowamynda Ysraýylda we Palestinada täzeden duşuşyk geçirmegi barada karar alyndy.

Düýn Birleşen Ştatlaryň prezidenti Barak Obamanyň gatnaşmagynda dowam eden duşuşyklardan soň metbugat konferensiýasyny geçiren Kerri: “Munuň kyn iş boljagy syr däldir. Aňsat bolan bolsady, onda bir eýýäm durmuşa geçirilerdi. Kyn, bulaşyk, duýgulary öz içine alýan we simwoliki meseleler boýunça makul ylalaşyklara garaşýarys…Ysraýyl bilen Palestinanyň wekilleri 9 aýyň dowamynda düşünişmäge çalşar” diýdi.

Kerri ilkinji tapgyryň “önjeýli we oňaýly” geçendigini belläp, ysraýyllylar bilen palestinalylaryň arasynda parahatçylygyň ýola goýulmagynyň bolup biljek zatdygyny nygtady. Ol ABŞ-nyň Ysraýyldaky öňki ilçisi we ABŞ-nyň öňdebaryjy guramasy bolan Brookings Institutynyň başlygynyň orunbasary Martin Indigi gepleşikleriň geçirilişini yzarlamak üçin Ýakyn Gündogara parahatçylyk ilçisi edip ýollaýandygyny yglan etdi.

Waşingtonda geçirilen gepleşiklerde Ysraýyla ýurduň adalat ministri Tzipi Liwni we premýer-ministr Binýamin Netanýahunyň geňeşçisi Yitzhal Molço wekilçilik etdi. Stoluň Palestina tarapynda Baş araçy Saib Erekat we Döwlet baştutany Mahmut Abbasyň maslahatçyly Muhammet Şitaýeh oturdy. Indigiň gözegçiliginde mundan soň hem dowam etdiriljek gepleşiklere ýene şu resmiler gatnaşar.

Gepleşikleriň maksady “Ýakyn Gündogardaky ähli meseleleriň gözbaşy” hökmünde häsiýetlendirilýän Ysraýyl-Palestina meselesine iki döwletli çözgüt tapmakdan ybaratdyr. Emma taraplaryň arasynda serhetler, Palestina topraklarynda bikanun hasaplanýan ýewreý gurluşyklary, Ierusalimiň durumy we bosgunlyga çykan millionlarça palestinalylaryň ykbaly ýaly mowuzklar boýunça ýiti düşünişmezlikler dowam edýär.

Taraplar belli bir ylalaşyk gazanaýan ýagdaýynda hem, jemleýji ylalaşyk üçin öz halklaryny razy etmeli bolarlar. Ysraýylda Netanýahunyň käbir koalision şärikleri Palestina döwletiniň gurulmagyna garşy çykýar. Iordan derýasynyň günbatar kenary we Gaza hökmünde ikä bölünen Palestinada Abbasyň liderligindäki “Fatah” herekediniň öz içinde hem ýagdaý oňaýly däl. Gazadaky “Hamas” bolsa bu başlangyçlary ýazgardy.